Od svih proizvoda koji se dobijaju iz pčelinje košnice, sve do nedavno propolis je bio najmanje poznat i nedovoljno cenjen.
Propolis je pčelinji proizvod koji predstavlja mešavinu smolastih materija koje pčele sakupljaju sa lisnih pupoljaka drvenastih biljaka i prirodnog pčelinjeg voska. Tačnije, to je crvenkastožuta, lepljiva smola, prijatnog aromatičnog mirisa, koja u toplim rukama lako omekša Pčele ga sakupljaju u toku cele pašne godine a najviše pred nastupajuću jesen i zimu. Prikupljaju ga s raznog drveća, najčešće sa topole, vrbe, kestena i konifera. Propolisom (grčki: pro - ispred i polis - grad) pčele zatvaraju, štite svoju košnicu. Njime popunjavaju sve pukotine i nepotrebne otvore kako bi svoje stanište zaštitile od vetra, kiše i sl. u predstojećem periodu. Takođe, pčele njime oblepljuju svako strano telo koje se nađe u košnici (npr. miš) da bi se štitile od neprijatnih mirisa i bakterija koje nastaju prilikom raspadanja leša. Ako je razmak između plodišnih okvira i plodnjače veliki, pčele na više mesta prave po podnjači naslage od propolisa i voska, koje im služe za brže penjanje do saća i spuštanje na podnjaču. Novoizgrađene voštane ćelije pre polaganja jaja pčele takoreći okupaju, propoliziraju, što predstavlja odličnu dezinfekciju istih. Pčelar propolis može da prikupi iz košnice, sa ramova ili na drugi način, po pravilu samo u julu mesecu. Kanije ga ne treba uzimati jer je u tom periodu neophodan pčelama kako u cilju zaštite svog stana tako i za stalnu dezinfekciju istog. Pčele su na planeti u svom sadašnjem obliku, kako tvrde neki eksperti, oko 80 miliona godina! Ne treba reći da su izdržale test vremena bolje nego bilo koja druga vrsta na planeti. Eksperti tvrde da su najveći razlozi za ovu neverovatnu egzistenciju prirodna svojstva samih pčelinjih elemenata. Nema načina da čovek sam stvori svojstva meda, polena i propolisa. Oni čak sadrže određene komponente koje su toliko kompleksne da se tek trebaju identifikovati i kategorizovati. Propolis sadrži vise od 300 različitih supstanci. One su raspoređene u 55% smola i balzama, 30% voska, 10% eteričnih ulja i 5% polena. Sadrži sve poznate vitamine sem vitamina K, i ima 15 minerala koje ljudsko telo treba da normalno funkcioniše (ne sadrži sumpor). Propolis ima sledeća svojstva:
* bakteriološko,
* antivirusno,
* biostimulativno i
* lokalno - anestetičko.
Rastvara se u alkoholu i etru. Njegov sastav i osobine pokazuju velike mogućnosti u primeni u ginekologiji, stomatologiji, dermatologiji, kozmetici i dr.Najčešće je propolis u upotrebi u vidu propolisnih kapi (rastvor propolisa u alkoholu ili eteru). Pre svega ove kapi imaju širu primenu u lečenju više oboljenja zbog svojih baktericidnih svojstava. Kapima se postižu dobri rezultati jer vrše dezinfekciju unutrašnjih organa :grla i krajnika, sluzokože tankih i debelih creva, pomažu lečenju čira na želucu i dvanaestopalačnom crevu, pomažu pri varenju i obezbeđuju miran san,smiruju napetost živaca i obezbeđuju dobar rad srca, pomažu u bržem zalečenju rana kod opekotina i posekotina. Propolis se upotrebljava u obliku tinkture kao premaz protiv gnojnih zapaljenja. U stomatologiji propolis se upotrebljava za dezinfekciju sluzokože i neutralisanje neprijatnog zadaha iz usta. Dokazano je da je propolis čist prirodan antibiotik koji ne izaziva rezinstenciju, niti izaziva štetne reakcije u organizmu. Pošto su u upotrebi sve više sintetički preparati na koje se organizmi brzo privikavaju, propolis dobija sve veći značaj kao prirodan čist preparat. Preosetljivost na upotrebu propolisa praktično ne postoji. Ovo zato što su mnogi sastojci u njemu zastupljeni u minimalnim količinama i što je delovanje tih sastojaka u idealnom međusobnom odnosu.Propolis je najprirodniji antibiotik koji je čovek ikad otkrio. Neverovatna stvar oko ove tvrdnje je da se otkriće dogodilo pre 2000 godina. Mnogo ljudi verovatno nije ni čulo za propolis, a opet stare knjige preporučuju propolis za mnogobrojne bolesti. Rimljanima, Grcima i egipatskim faraonima je bio poznat kao redak ali visoko efektivan pčelinji proizvod za očuvanje zdravlja i održavanje lepote. Kvaliteti ove medicine su poznati od početka pisane istorije. Međutim, samo u poslednjih dvadeset godina su naučnici uspeli da dokažu da je propolis važan kao što su naši preci mislili. Naučno priznat danas se smatra prirodnim lekom i važnim delom nauke o prehrani. Njegova popularnost stalno raste zbog njegovih mnogostranih mogućnosti i upotrebe.
Primena propolisa
Nakon temeljnih hemijskih, farmakoloških i kliničkih ispitivanja, u mnogim zemljama počela je i masovna proizvodnja raznih preparata od propolisa koji se naročito koriste u stomatologiji, dermatologiji, ginekologiji, lekovitoj kozmetici i drugim granama medicine. Samo u zemljama bivšeg Sovjetskog Saveza u širokoj upotrebi je 11 raznih preparata na bazi propolisa koji se upotrebljavaju u obliku aerosola, za lečenje opekotina prvog, drugog i trećeg stepena i za lečenje površina sa kojih je uzeta koža za transplataciju, za dezinfekciju usne šupljine, profilatičko sredstvo protiv nekih bolesti sluznice u usnoj šupljini, kao lek u stomatologiji i u otorinolaringologiji, s obzirom na to da propolis ne gubi svoja svojstva ni na višim temperaturama može se dodavati i u vrućem mleku ili čaju i uzimati kao profilaktičko sredstvo protiv gripa i nazeba.
Kao i svaki drugi lekoviti preparat i za propolis doziranje zavisi od karaktera i težine bolesti, pa i od starosti bolesnika i stoga je potrebno da i prilikom primene propolisa jedino lekari postavljaju dijagnozu, određuju doze leka i prate njegov učinak.
Prilikom lečenja karioznog procesa zuba, propolis se pokazao efektivnim za sniženje bolova tvrdih tkiva zuba, mekanih tkiva u šupljinama usta, a isto tako i za lečenje gljivičnih oboljenja, raznih ranica, erozija i drugih sličnih zaraznih oboljenja nastalih na području usnog aparata.
Propolis je dragoceno lekovito sredstvo koje se koristi za lečenje mnogih oboljenja čireva, opekotina, kožne tuberkuloze, ekcema, žuljeva, bradavica itd. Propolis se razlikuje od raznih antibiotika najpre po tome što se lečenjem propolisom ne stvara rezistentnost.
Neplodnost, endometrioza i pčelinji propolis,tekst iz 2003.godine.
Mala randomizirana studija egipatskih znanstvenika ukazuje da bi pčelinji propolis mogao biti učinkovit u liječenju neplodnosti udružene s minimalnom i blagom endometriozom.
Propolis se dobiva iz biljnih smola koje skupljaju pčele. Istraživanja egipatskih znanstvenika sa Sveučilišta u Kairu (The Ain Shams University, Cairo) ukazuju kako je propolis tvar s "mnogobrojnim farmakološkim učincima" koja uključuju osim inhibicije C aromataze i vaskularnih endotelnih čimbenika rasta, i snažni protuupalni učinak. Studija egipatskih kolega predstavljena je na 59. godišnjoj konferenciji Američkog udruženja za reprodukcijsku medicinu (ASRM 2003 Annual Meeting) u San Antoniju, USA.
Ispitivanje je obuhvaćalo 40 pacijentica s laparoskopski potvrđenom dijagnozom endometrioze, a koje su tijekom najmanje dvije prethodne godine liječene od neplodnosti. Pacijentice su slučajno raspoređene u dvije skupine. Ispitanice iz prve skupine su uzimale 500 mg pčelinjeg propolisa dva puta dnevno, dok je druga skupina pacijentica uzimala placebo. Pacijentice su praćene tijekom devet mjeseci.
U skupini pacijentica koje su uzimale pčelinji propolis, 12 ispitanica je ostvarilo trudnoću (60%) tijekom perioda praćenja, dok su u placebo skupini trudnoću ostvarile 4 ispitanice (20%). "Pacijentice su terapiju izvrsno podnosile, osjećale su se zadovoljne, te neželjeni učinci nisu registrirani," navode autori u sažetku svog ispitivanja.
Znanstvenici zaključuju da je "pčelinji propolis učinkovita mogućnost u liječenju neplodnosti kod žena s minimalnom ili blagom endometriozom." Izvrsni rezultati ove pilotske studije upućuju na opravdanost multicentričnog prospektivnog ispitivanja učinka pčelinjeg propolisa.
Propolis – neverovatan i zanemaren lek
Pčelicama je već hiljadama godina dezinficirajuća materija, a kod ljudi uspešno deluje kao antibiotik te posebno za lečenja opekotina, raznih rana na koži, zubobolje, upale desni, neprijatnog zadaha, hemoroida... Verujemo, složićete se s nama kad kažemo da je propolis neverovatan, ali u današnje vreme i podosta zanemareni lek
Neki naučnici misle da naziv propolis potiče od grčkih reči pro (pred, za) i polis (grad), a drugi veruju da propolis ime duguje latinskoj reči propiloso, šta znači zamazivati ili zaglađivati. I jedno i drugo objašnjenje imaju smisla, jer propolisom pčele premazuju unutrašnjost svoga grada (košnice), slično kao šta ljudi katranom ili drugim materijalima zatvaraju pukotine u kućama.
Pčele su, naime, vrlo osjetljive, posebno na bakterijske i virusne infekcije i kada ne bi bile zaštićene u košnicama, čitava populacija mogla bi biti uništena kao da ju je poharala kuga. Zato je tu smolasta smesa karakterističnog mirisa i ukusa - propolis.
Propolis kod ostalih životinja i kod ljudi deluje vrlo široko: protuupalno, protubiotski, protuvirusno, protugljivično i protuoksidativno, a ima i anestetičke sposobnosti. Ozbiljna naučna istraživanja pokazala su značajan uspeh kod karcinoma te uopšteno u jačanju i stimulaciji imuniteta.
Propolis odlično deluje i kod regeneracije tkiva te kod svih složenih poremećaja i bolesti, a posebno kod onih koje su posledica stresnog načina života i toksičnosti okoline, pa može biti koristan svima koji žele smanjiti štetne posledice svakodnevnog zapadnjačkog načina života, zbog čega slabi imunitet i organizam postaje podložan brojnim bolestima.
Propolis je posebno efikasan protiv jedne vrste stafilokoka koja uzrokuje po život opasno trovanje krvi i upalu pluća kod bolničkih pacijenata nakon operacija. Ova bakterija razvila je otpornost na sve osim jednog poznatog antibiotika.
Kako se propolis klinički pokazao efikasnim i protiv desetaka drugih bakterija, mnogi ga smatraju učinkovitim antibiotikom. Naravno, to ne znači da su antibiotici nepotrebni, nego se može prvo pokušati s propolisom kao sa zdravijom alternativom kad se ne radi o ozbiljnijim stanjima.
Zanimljivo, klinička ispitivanja na nekoliko konkretnih antibiotika dokazala su da su oni efikasniji kad se uzimaju s propolisom nego kad sami deluju.
Antibiotici uopšte ne deluju na viruse, pa je propolis skoro nezamenjiv za većinu virusnih infekcija. Odličan je i kao lek i kao preventiva protiv gripe te svih infekcija disajnih puteva, bez obzira jesu li bakterijski ili virusno uzrokovane, kao i kod upala desni i usne šupljine.
Laboratorijske životinje koje su hranjene propolisom imale su zdrave zube, pa se propolis savetuje u prevenciji karesa. Odličan je i kao anestetik (protiv bolova), ne samo u stomatologiji nego i kod svih bolova slabog do srednjeg intenziteta.
Njegovo delovanje na tumore i karcinome pokazalo se najboljim u slučaju raka debelog creva. Veruje se da su za antikancerogeno delovanje zaslužni flavonoidi i etanoli, jer deluju kao antioksidansi. Poznato je da nutricionisti i lečnici upozoravaju kako je prehranom, dodacima prehrani i na druge dostupne načine nužno uzimati šta više antioksidansa u svrhu prevencije karcinoma i svih degenerativnih bolesti, pa se propolis može smatrati i preparatom mladosti.
Terapija medom i ostalim pčelinjim proizvodima (propolis, matična mleč, pčelinji vosak i otrov te pelud koji nije pčelinji proizvod, ali je povezan s pčelama) poznata je kao apiterapija. Svi oblici apiterapije, pa i terapija propolisom, izrazito su jednostavni za provođenje zahvaljujući brojnim gotovim preparatima koji su dostupni u apotekama bez recepta, ali ne treba zaboraviti kako se oko svake terapije dobro savetovati s lekarom i drugim stručnim terapeutima, posebno ako uzimate druge lekove ili bolujete od neke hronične bolesti. _________________
< Poruku je uredio Jeca RR -- 14.10.2009 21:44:20 >