|
mihi -> RE: Salmonela (26.4.2009 0:04:58)
|
Bilteni - Salmoneloza
[image]http://www.zdravlje.org.rs/images/bilteni/salmoneloza1.jpg[/image] Salmoneloza ili "zarazno trovanje hranom " je oboljenje želudačno-crevnog trakta ljudi i životinja. Primarno je bolest domaćih životinja, a na čoveka se prenosi upotrebom hrane životinjskog porekla, zagađene uzročnikom oboljenja i njegovim toksinom (otrovom).
Salmoneloza je prvi put otkrivena 1885. godine u Rotendorfu (Nemačka) kao oboljenje ljudi nastalo posle upotrebe mesa od bolesnog konja. Iz tog mesa, a tri godine kasnije i iz mesa obolele krave, izolovan je do tada nepoznat mikroorganizam, nazvan Salmonella enteritidis. Nakon toga, mnogi mikroorganizmi slični salmoneli otkriveni su kod obolelih ljudi i životinja, ali i u hrani koja je izazvala trovanje.
Uzročnik salmoneloze su bakterije iz roda Salmonella, kojih ima preko 2200 vrsta. Među njima najčešći »trovači hrane« su S. enteritidis, S. typhimurium i S. wirchov. Sve salmonele su primarno stanovnici creva različitih životinja. Otporne su na visoke i niske temperature, kao i na dejstvo fizičkih i hemijskih faktora. U rastvoru kuhinjske soli ove bakterije žive nekoliko meseci , a u sobnoj prašini preko 80 dana.
Zaražene životinje izlučuju salmonele preko izmeta, sekreta, ekskreta i mleka, a zaražena živina i preko jaja.
Rezervoar salmonela, pored zaraženih domaćih životinja (svinja, goveda, ovce) i živine (kokoške, patke, guske, ćurke), mogu biti i zaraženi glodari (pacovi, miševi), kućni ljubimci (pas, mačka, golubovi, papagaji), ribe, školjke i čovek (oboleo, rekonvalescent, kliconoša i neprepoznat bolesnik).
Izvor salmonela je meso, mleko i jaja zaraženih životinja, prljave ruke kliconoše ili obolelog i upotreba zagađenog pribora i posuđa.
Životne namirnice, poreklom od zdravih životinja, mogu naknadno da se zagade salmonelama zbog higijenskih propusta u toku obrade hrane kao i izlučevinama zaraženih glodara (izmetom i mokraćom). Muve su mehanički prenosioci ove zaraze.
Upotreba higijenski neispravne vode ili zalivanje bašta fekalnim vodama najčešće dovode do zagađenja voća i povrća.
Zaražavanje i pojava oboljenja u čoveka nastaju posle upotrebe mesa, mleka i jaja koji potiču od zaraženih životinja i njihovih proizvoda ili proizvoda naknadno zagađenih salmonelom. Kontakt sa zaraženim životinjama i voda su znatno ređi način prenošenja salmonela.
Salmoneloza u ljudi se javlja tokom cele godine, a najviše leti i početkom jeseni. Ona se javlja pojedinačno ili u vidu epidemija u porodici (proslave) i kolektivima (dečje ustanove, škole, restorani i bolnice).
KARAKTERISTIKE OBOLJENJA U LJUDI
[image]http://www.zdravlje.org.rs/images/bilteni/salmoneloza2.jpg[/image] Vreme od unosa zaražene hrane do pojave znakova bolesti iznosi 6 - 72 sata, češće 12 - 36 sati, a u zavisnosti od količine unetih salmonela.
Bolest obično počinje naglo sa groznicom, bolovima u trbuhu, mučninom, povraćanjem i prolivom. Pre navedenih tegoba mogu da se jave glavobolja, vrtoglavica i povišena telesna temperatura, koja raste i do 40°S. Stolice su u početku retke, izrazito neprijatnog mirisa, zelenkaste boje, a kasnije i vodenaste. Javlja se malaksalost, žeđ i pospanost.
Jaka povraćanja i prolivi dovode do gubitka telesne tečnosti (dehidratacije), kada nastaju izrazito teški oblici oboljenja i komplikacije (artritis, meningitis, upala pluća, sepsa i dr.), pa čak i smrtni ishod.
Smrtnost kod salmoneloze je retka, nastaje u 1% - 2% slučajeva i to najčešće kod veoma mladih ili vrlo starih osoba.
Lečenje se određuje prema težini kliničke slike; prema potrebi sprovodi se i u bolnici.
Kliconoše treba staviti pod zdravstveni nadzor do nestanka klica iz organizma.
ŠTA TREBA ZNATI O SALMONELOZI KOD ŽIVOTINJA
Domaće životinje su često samo nosioci i izlučioci salmonela (kliconoše), ne pokazuju znake bolesti i deluju zdravo.
Životinje - kliconoše svojim izlučevinama mogu da zaraze ne samo životinje iste vrste već i životinje drugih vrsta, pa i čoveka.
Salmoneloza se kod obolelih domaćih životinja ispoljava u vidu septikemije ili zapaljenja želudačno-crevnog trakta. Posle ozdravljenja, velik broj životinja ostaje kraće ili duže vreme kliconoša, naročito glodari. Upotreba zagađene stočne hrane (koštano brašno i đubriva životinjskog porekla) pogoduje širenju salmonela među domaćim životinjama.
Bolest se javlja i kod divljih životinja i glodara.
KAKO DA SE ZAŠTITIMO OD SALMONELOZA
1. U zaštiti ljudi od salmoneloza osnovna mera je sprečavanje i suzbijanje ove zaraze kod domaćih životinja, kao i sprečavanje zagađivanja životnih namirnica.
2. U zaštiti domaćih životinja od zaraze neophodno je održavanje higijene u torovima i pravilno hranjenje životinja. Novonabavljene životinje bi trebalo držati izvesno vreme izolovane, u posebnom prostoru.
3. Održavati redovno higijenu živinarnika.
4. Pre klanja obavljati rigoroznu veterinarsku kontrolu zdravlja domaćih životinja.
5. Obavljati klanje i odstranjivanje bolesnih životinja, samo pod kontrolom veterinara.
6. Sprovoditi i održavati neophodne higijenske mere zaštite pri klanju životinja, čuvanju i prodaji mesa i pri spravljanju, čuvanju i prodaji mesnih proizvoda.
7. Posle klanja meso i proizvode od mesa kao i pripremljenu hranu čuvati u ispravnim rashladnim uređajima hladnjačama i frižiderima.
8. Hranu pripremljenu od mlevenog mesa koristiti odmah posle termičke obrade.
9. Upotrebljavati samo pasterizovano mleko i mlečne proizvode spravljene od pasterizovanog mleka.
|
|
|
|